Nazwa Zator
Skąd pochodzi nazwa?. Nazwa pochodzi od wyrazu zator oznaczającego „zablokowanie” lub „zwężenie” drogi lub nurtu rzeki.
Zator to mała miejscowość położona nad rzeką Skawą. Takich miasteczek jest wz Małopolsce sporo.
Jednak Zator jest wyjątkowy, gdyż był niegdyś Stolicą Księstwa Zatorskiego. O jego świetności świadczy zamek. Zator jest jednym z najstarszych miast na ziemiach polskich. Prawa miejskie Zator otrzymał w 1292 roku. W 1445 roku w wyniku podziału Księstwa Oświęcimskiego powstało Księstwo Zatorskie, którego księciem został Wacław I Zatorski, a stolicą Zator.
W 1456 roku księstwo zatorskie zostało włączone do Polski, a w 1494 roku ostatni książę zatorski sprzedał je królowi Janowi Olbrachtowi (zachowując prawo dożywotniego władania). Zamek w Zatorze był miejscem, które odwiedzali królowie polscy i gdzie odbywały się sejmiki szlacheckie.
Zabytki Zatoru
Zamek nie jest oczywiście jedynie dziełem Potockich, ale mieli oni znaczący wpływ na jego współczesny kształt. Zamek był wielokrotnie przebudowywany. W XVI wieku przebudowano go w stylu renesansowym, kiedy to dodano piętrowe ogrody. W 1836 roku Aleksander Potocki zmienił zamek w romantyczną rezydencję szlachecką w stylu neogotyku angielskiego.
Warto zwiedzić to, co pozostało na Zamku oglądając komnaty i zgromadzone dzieła za pomocą wirtualnego spaceru 3D.
Potoccy zgromadzili w Zamku w Zatorze kolekcję godną magnackiej rezydencji. Znajdowały się tam takie eksponaty, jak:
-
dzieła sztuki, w tym rzeźby,
-
meble, rzeźby,
-
zbroje,
-
artefakty z Egiptu i Grecji.
Ogromna była też kolekcja obrazów, w tym dzieła tak znakomitych malarzy, jak:
-
Leonardo da Vinci,
-
Bacciarellego,
-
dzieła tak wielkiego mistrza, jak: Canaletto,
-
ale także mniej znanych w Polsce malarzy.
Oddzielną grupę eksponatów stanowiły takie pamiątki, jak:
-
srebrna taca królowej Bony,
-
pozłacane sztućce Napoleona,
-
róg myśliwski z kości słoniowej króla Augusta II,
-
siodła królów Sobieskiego i Batorego,
-
pas do ładownicy księcia Poniatowskiego i inne.
Na zamku znajdowała się także ogromna biblioteka.
Nie wszystko niestety zachowało się do naszych czasów, a obecny wygląd zamku jest tylko cieniem dawnej świetności. Warto jednak mimo wszystko odwiedzić Zator i zwiedzić zamek korzystając z wirtualnego spaceru 3D, gdyż takie miejsca mają swój urok i przypominają, że historia Polski jest bogata i wiele działo się w mniej znanych miejscowościach.
Obecnie Zamek znajduje się w zaniedbanym parku. Zamek stoi właściwie w centrum Zatoru, przy stromym stoku, nad rzeką Skawa. Zachowała się przy wjeździe na teren Zamku neogotycka brama z cegły z ciekawymi dekoracjami. Zamek ma surowy wygląd. Jest murowany i dwupiętrowy, zbudowany na planie prostokąta. Charakterystyczna jest czteropiętrowa wieża, znajdująca się przy frontowej ścianie.
Architektoniczna budowla zamku jest nietypowa. Posiada takie charakterystyczne elementy, jak:
-
zwieńczenie w postaci krenelaża,
-
łuki nad oknami przypominające tzw. „w ośli grzbiet”,
-
na piętrach gzymsy z arkadkami.
W sieni, przy wejściu do Zamku, znajduje się na posadzce Herb.
W zamku znajduje się kilka sal, które zachowały oryginalne dekoracje oraz nazwy, takie jak:
Oprócz tego, wędrując po Zamku z wirtualnym spacerem 3D, można zobaczyć także oryginalnie zachowane:
-
parkiety,
-
ozdobione malowidłami drzwi,
-
kominki, kasetony oraz stiukowe ornamenty,
-
malowidła na ścianach i sufitach.
Pomimo tego, że historia nie obeszła się z Zamkiem łagodnie, gdyż był niszczony, w tym rozgrabiony przez Niemców w 1939 roku. Po wojnie znajdowały się tutaj koszary i magazyny, do czego Zamek znakomicie się nadawał. Po wojnie, Zamek został dość szybko odbudowany – bowiem remont przeprowadzono już w roku 1961, przywracając zamkowi wygląd z 1836 roku. Przez pewien czas służył instytucjom nauki, ale od 2005 roku pozostaje nieudostępniony do zwiedzania, za wyjątkiem takich wydarzeń, jak Dni Zatora. Warto zatem tym bardziej zwiedzić Zamek korzystając z wirtualnego spaceru 3D.
Problemem związanym z Zamkiem były kwestie własnościowe, gdyż Rodzina Potockich chciała go odzyskać, co powodowało, że nierozwiązane kwestie właścicielskie nie sprzyjały odnowie i udostępnieniu Zamku szerszej publiczności.