Historia Bielska-Białej
Rozwój i znaczenie Bielska-Białej
Oprócz Gór, Miasto kojarzone jest głównie z przemysłem motoryzacyjnym,, a obecnie rozwiniętą branżą automotive, niegdyś także przemysłem włókienniczym.
Znane także z produkcji filmowej bajek, takich jak Reksio.
Okres pandemii, który przyczynił się do znacznego zmniejszenia liczby turystów nie wpłynął korzystnie na rozwój Miasta, za wyjątkiem branży motoryzacyjnej, co do której dawny Fiat, następnie połączony w firmę FCA, a obecnie po fuzji Stellantis przekształcił się w Grupę kapitałową wielkich korporacji.
Nawiązanie do tradycji
Miasto atrakcyjne z punktu widzenia architektury z XIX i XX wieku postindustrialnej, budynków dawnych fabryk, położonych niemal w samym centrum, które usiłuje się przywrócić do dawnej świetności i znaleźć nowe funkcje.
Uroku Miastu dodają widoczne w tle łagodne pasma Beskidów.
Spacerując ulicami Bielska-Białej mijamy sąsiadujące ze sobą zabytki z różnych epok, budowle o różnorakiej funkcji i przeznaczeniu.
Bielsko-Biała określana czasami jako „mały Wiedeń” z uwagi na położenie w pobliżu gór oraz architekturę miasta z przełomu XIX i XX wieku. Do II wojny światowej było to przede wszystkim miasto Katolików, Ewangelików i Żydów.
Dzisiejsze Bielsko-Białą tworzą dwa niegdyś odrębne organizmy miejskie, a także 11 dawnych wiosek, przyłączanych stopniowo do miasta od 1925 do 1977 roku.
W XII w. powstał gród w obecnej dzielnicy Stare Bielsko, co wiązało się z napływem na teren Pogórza Śląskiego fali kolonistów niemieckich. Pierwsza wzmianka o Bielsku (mówiąca o nadaniu mieszczanom lasu „między Kamienicą a Mikuszowicami”) pochodzi z 1312 roku. Jako datę oficjalną powstania Miasta uznaje się rok 1327 roku. Pierwotnie Bielsko należało do królestwa Czech, a następnie w 1526 roku przeszło pod zarząd austriackich Habsburgów. Miasto leżące wówczas na pograniczu Śląska i Małopolski.
W latach 1642–1660 Bielsko i Biała były kilkakrotnie niszczone przez wojska szwedzkie. W 1686 r. Bielsko uzyskało przywilej na wolny skład sukna i to przyczyniło się do rozwoju sukiennictwa i płóciennictwa i wkrótce sukna bielskie uznawane były za najlepsze na Śląsku i w Czechach. W tym czasie powoli rozwijała się druga część Miasta – Biała, powstała w połowie XVI wieku na przeciwległym brzegu rzeki. W 1710 r. w Białej utworzono komorę celną, a w 1723 r. Biała otrzymała prawa miejskie. W połowie XVIII w. w obu miastach powstały pierwsze manufaktury. W 1752 r. państwo bielskie zakupił hrabia Aleksander Józef Sułkowski, następnie przekształcono je na mocy przywileju cesarskiego w księstwo.
W roku 1804 roku należała do Cesarstwa Austriackiego, które w 1867 roku przekształcono w Austro-Węgry, do któego oba miasta – Bielsko i Biała należały do 1918 roku. Likwidacja funkcjonującej przez ponad trzy stulecia granicy państwowej na rzece Białej zapoczątkowała proces zrastania się obu miast. Od połowy XIX wieku zaczęto używać nazwy „Bielsko-Biała”.
Warto zwiedzając Miasto przy pomocy wirtualnego spaceru, przyjrzeć się jego historii.
Dalsza historia Miasta
Dynamiczny rozwój przemysłu w Bielsku-Białej datuje się na rok 1810 r., kiedy to Joachim Adler otworzył w Białej pierwszą fabrykę włókienniczą. W 1849 r. uruchomiono połączenie kolejowe Bielska z Krakowem i Wiedniem, co jeszcze bardziej zdynamizowało dalszy rozwój Miasta. Proces industrializacji Bielska i Białej był związany z osadnictwem niemieckich i żydowskich przemysłowców. W XIX w. oba miasta były jednym z największych ośrodków przemysłowych monarchii habsburskiej. W 1871 r. zorganizowano tutaj wielką wystawę przemysłową.
W drugiej połowie XIX w. w miastach wprowadzono, jak byśmy obecnie powiedzieli innowacje technologiczne, uruchomiono centralę telefoniczną, wodociągi, elektrownię i gazownię. W 1890 r. w Białej doszło do powszechnego strajku robotniczego zorganizowanego przez socjalistów, w wyniku którego zginęło 11 robotników. Władze cesarskie stłumiły protesty robotnicze.
W 1895 r. w Bielsku uruchomiono linię tramwajową.
Po zakończeniu I wojny światowej Miasto ulegało kilkakrotnie podziałowi z powrotem na dwie części i zmieniało przynależność: Biała należała do Polski, natomiast o Bielsko i Śląsk Cieszyński wybuchł polsko-czeskiego konflikt zbrojny. W 1922 r. Bielsko znalazło się w obrębie województwa śląskiego. Biała natomiast została przyłączona do województwa krakowskiego.
Podczas II wojny światowej, we wrześniu 1939 r. Niemcy zajęli oba miasta, wcielając je do Rzeszy, a w 1945 r. w rejonie Bielska doszło do ciężkich walk niemiecko-sowieckich, po czym miasto zajęła Armia Czerwona. Następnie zdecydowano o ponownym rozdzieleniu Bielska i Białej. W roku 1951 r. nastąpiło ostateczne administracyjne połączenie obu miast w Bielsko-Białą. Sporna była jeszcze kwestia przynależności administracyjnej miasta, jednak ostatecznie zdecydowano o przynależności do województwa katowickiego.
W latach 50. i 60. XX wieku zbudowano kolejkę gondolową na Szyndzielnię, a w 1972 r. otwarto Fabrykę Samochodów Małolitrażowych oraz nagrywano serial rysunkowy dla dzieci Bolek i Lolek, który powstawał w bielskim Studio Filmów Rysunkowych od 1963 roku.
W 1975 r. Bielsko-Biała stała się stolicą nowego województwa bielskiego, jednak w roku 1999 straciła swój status i została przyłączona do województwa śląskiego.
Jak widać Miasto przeszło bogatą historię, co znajduje odzwierciedlenie w zabytkach, które można zwiedzić za pomocą wirtualnego spaceru.