Historia Częstochowy i Jasnej Góry
Początki Częstochowy
Prawdopodobnie początki Częstochowy wiążą się z osadą i gródkiem broniącym brodu na Warcie. Pierwsza wzmianka o osadzie targowej, położonej na szlaku prowadzącym z Krakowa przez Olkusz pochodzi z dokumentu biskupa krakowskiego Iwona, z roku 1220. Nazwę Częstochowa po raz pierwszy wymienia przywilej wydany dla klasztoru w Mstowie.
Rozwój osady następuje w XIV w. gdy przez Częstochowę poprowadzono szlak “wołowy” łączący Mołdawię z Wrocławiem. Przywilejem wydanym w Krzepicach w 1357 r. Kazimierz Wielki lokuje Częstochowę na prawie magdeburskim.
W 1377 r. Częstochowa okresla się jako miasto.
Powstanie Klasztoru
Władysław Opolczyk ufundował klasztor ojców paulinów i przyczynił się do uzyskania praw miejskich przez Miasto. Dokument fundacji Klasztoru Jasnogórskiego pochodzi z 1382 roku i znajduje się w zbiorach Biblioteki Jasnogórskiej. W tym samym roku, Książę umieścił na Jasnej Górze cudowny Obraz Najświętszej Maryi Panny i sprowadził z Węgrzech Ojców Paulinów. Siedziba Zakonu była położona na obronnym wzniesieniu, górującym nad Częstochową. Ponadto na rzecz Zakonu przekazał: położone w sąsiedztwie wsie, folwark i hutę żelaza. Słynący łaskami wizerunek Madonny, zaczął przyciągać wiernych ze Śląska, Moraw, Prus i Węgier. Od XV w. Sanktuarium staje się miejscem licznych pielgrzymek, z czasem zaś staje się najważniejszym ośrodkiem pielgrzymkowym w Polsce.
Dalsza historia Miasta
Do końca XVIII w. równolegle rozwija się miasto Częstochowa (jedno z największych miast Małopolski, ośrodek kupiecki i rzemieślniczy i otoczony osadą Częstochówka – klasztor Jasnogórski.
Średniowieczne miasto Częstochowa otoczone było murami i rozwijało się dzięki licznym przywilejom m.in. na targi, jarmarki, pobieranie myta mostowego.
Mieszczanie trudnili się handlem, rzemiosłem, ale również rolnictwem, ogrodnictwem i hodowlą. Ale przede wszystkim coraz więcej pielgrzymów przyczyniło się znacząco do rozwoju Miasta.
Na przełomie XV i XVI wieku rozwój miasta został ograniczony z powodu licznych klęsk – w tym czasie liczne były najazdy, grabieże i pożary. Z tego powodu zadecydowały o budowie fortyfikacji wokół zabudowań klasztornych.
Funkcja obronna Twierdzy Jasnogórskiej
Z początkiem XVII wieku, z powodu licznych zagrożeń, twierdza Jasnogórska została włączona w system zamków obronnych, ciągnących się łańcuchem wzdłuż Jury Krakowsko-Częstochowskiej,
Potop Szwedzki
Najważniejszym wydarzeniem w historii Miasta było oblężenie Klasztoru Jasnogórskiego przez Szwedów (18 listopad – 26 grudnia 1655 r.) opisane przez Henryka Sienkiewicza w “Potopie”. 1 kwietnia 1656 r. król Jan Kazimierz uznał Matkę Boską Częstochowską Królową Polski a Sanktuarium Częstochowskie stało się najważniejszym Sanktuarium Narodowym. W 1717 r. Papież Klemens XI dokonał koronacji Cudownego Obrazu.
Częstochowa była niszczona i rabowana. Wiek XVII i XVIII to lata najgłębszego jej upadku. Spadła o połowę liczba mieszkańców, a sytuacja gospodarcza była ciężka.
Klasztor paulinów i historia cudownego obrazu Matki Boskiej przyciągała stale rosnące rzesze pielgrzymów.
Dalsze koleje Miasta
W okresie zaborów Częstochowa włączona została najpierw do zaboru pruskiego, a następnie do zaboru rosyjskiego.
Wiek XIX był dla Częstochowy okresem niebywałego rozkwitu.
W Częstochowie zawsze duża była społeczność polsko-żydowska, która brała udział w powstaniu styczniowym, co spowodowało represje, jakie dotknęły Jasną Górę w odwecie za pomoc powstańcom:
Wszystko to trwało do początków XX w. Odrodzenie klasztoru nastąpiło po powtórnej koronacji Cudownego Obrazu w 1910 r.
Kolejnym czynnikiem rozwoju Miasta Częstochowa było uruchomienie linii kolei warszawsko – wiedeńskiej w 1846 roku. W tym czasie powstawały liczne manufaktury i fabryki. Rozwinął się:
-
przemysł włókienniczy,
-
metalurgiczny,
-
drzewny,
-
chemiczny.
Do czasów współczesnych Częstochowa słynęła z małej i średniej przedsiębiorczości, w tym z obszaru:
-
produkcji zabawek,
-
galanterii.
W początkach XX wieku Częstochowa była czwartym pod względem wielkości ośrodkiem przemysłowym Królestwa Polskiego. Wyrazem znaczenia miasta była zorganizowana w 1909 r. Wystawa Przemysłowo – Rolnicza, największa przed I wojną światową prezentacja polskiej gospodarki.
Warto zwiedzić Częstochowę przy pomocy wirtualnego spaceru, pamiętając o jej bogatej historii.